KUNSTWERK 93

 

De Glaskast

Alfons Hooijkaas

 

Het kunstwerk

Geen beschrijving van het kunstwerk dit keer, maar op  3 augustus 2022 hadden wij een Interview met Alfons Hooikaas. Daarin laten we hem zelf aan het woord.

 

Wat is de naam of titel van het kunstwerk?  

Ik heb mijn kunstwerk de volgende naam gegeven: ‘De Glaskast’. Dat refereert in de eerste plaats aan het feit dat het object een ‘glazen doos of een glazen kast’ is, letterlijk.

In de tweede plaats zou het kunnen refereren aan Leerdam, de Glasstad. Maar het gaat mij vooral om die eerste referentie. Ik zie het dus als een ‘glazen kast’ waar dingen nu in gebeuren en waar in de toekomst andere dingen in kunnen ontstaan. De Glazen Kast is een object waar je doorheen kan kijken, de Glaskast is een transparant object. Het is de bedoeling dat de kast ‘meebeweegt met wat er in Leerdam gebeurt’.

Wat moet het kunstwerk voorstellen? Wat is de betekenis?

De locatie van het kunstwerk is het Dokter Reilinghplein. Mijn analyse van de locatie is dat het een plek is waar mensen voorbij lopen. Inwoners van Leerdam lopen ’s ochtend op weg naar bijvoorbeeld het station of de bus en gaan naar hun werk en ’s avonds komen ze weer terug over hetzelfde plein. Daarom heb ik niet gezocht naar een kunstwerk waar mensen specifiek naar toe lopen om een ‘diepere betekenis’ te zoeken of te achterhalen. Ik heb ook niet gezocht naar een werk waarbij mensen stilstaan en gaan nadenken. Ik had dan ook geen ‘inhoudelijke missie’ met dit kunstwerk.

Ik wilde een kunstwerk realiseren waar voorbijgangers op een eenvoudige wijze mee kunnen interacteren.

Ik heb een laagdrempelig kunstwerk willen maken waar voorbijgangers op een plezierige manier worden verrast door de mogelijkheid om met het werk een interactie aan te gaan.

En gelijktijdig wil ik bereiken dat het kunstwerk aan de Leerdammers laat zien wat er in Leerdam gebeurt. Ik ben gestart met een eerste interactie die is gebaseerd op het thema van Leerdam Glasstad. Maar ik wil de Glaskast gebruiken in de toekomst om andere dingen te laten zien aan de Leerdammers.

Bewust heb ik gekozen om een ‘laagdrempelig’ kunstwerk te maken waarmee ik op relatief eenvoudige manier vele Leerdammers kan bereiken.

Ik ben van mening dat er diverse andere locaties zijn, denk aan het Glasmuseum en De Kunstplaats, waar we mensen kunnen laten nadenken over de gelaagdheid van kunst.

Ik heb dit kunstwerk dan ook niet ontworpen voor bijvoorbeeld Het Stedelijk Museum, om maar even een voorbeeld te noemen, maar ik vind het belangrijk dat ik veel Leerdammers op relatief eenvoudige manier kan laten genieten van interactieve kunst.

Hoe ben je op dit idee gekomen?

Dat is best een lastige vraag. Ik denk toch dat ik in de loop van mijn jaren als kunstenaar een soort ‘oeuvre’ heb opgebouwd. Ik heb bijvoorbeeld in Brussel en in Miami interacties uitgevoerd. Ik vind het inspirerend om met technologie te werken die toegankelijk is. Ik hou van relatief simpele interacties op straat. Ik werk graag aan toegankelijke kunstwerken.

Verder ben ik geboren en getogen Leerdammer en goed bekend met het Nationaal Glasmuseum dus de eerste interactie die ik heb gemaakt is zeker ontstaan vanuit die kennis. De glazen objecten die ik gebruik in de eerste interactie zijn door de medewerkers van het Nationaal Glasmuseum al herkend, zij weten door welke glaskunstenaars ik mij heb laten inspireren.

Natuurlijk speelde ook de uitvraag aan de kunstenaars een rol in het ontstaan van dit werk. In de uitvraag werd al de suggestie gedaan om zo mogelijk te werken met ‘interactie’. Dit kwam natuurlijk voort uit het feit dat het idee van een kunstwerk is ontstaan bij de directie van Transfer Solutions, een hoogwaardig ICT-bedrijf.

Veder is het belangrijk om te vertellen dat er een geweldige dynamiek is ontstaan met het bedrijf Transfer Solutions tijdens de ontwikkeling van het kunstwerk en de eerste interactie. De twee programmeurs van Transfer Solutions die beschikbaar zijn gesteld voor dit project hebben met mij een dynamiek teweeg gebracht waarin perfect is afgetast wat leuk kon zijn maar wat ook technisch haalbaar was.

Je gebruikt in de eerste interactie het thema Glas. Hoe kijk je aan tegen toekomstige interacties?

Voor ‘nu’ heb ik een herkenbare interactie willen maken. De inwoner uit Leerdam die na zijn vakantie terugkomt en weer over het Dokter Reilinghplein wandelt, moet de Glaskast herkennen. Dit is mijn doel voor de korte termijn.

Op de lange termijn wil ik nieuwe interacties realiseren. En die interacties gaan dan niet over ‘glas’. Die moeten gaan over de dingen die in Leerdam gebeuren.

Het lijkt mij ook geweldig om ‘jonge makers / kunstenaars’ te vragen om iets te bedenken voor de Glaskast.

Of we kunnen een samenwerking aangaan met de dichtstbijzijnde Kunstacademie en bijvoorbeeld tweedejaars of afstudeerders vragen om in een ontwerpwedstrijd iets te bedenken.

Wat vind je zelf vernieuwend aan dit kunstwerk in Leerdam?

Eerlijk gezegd denk ik nooit in termen van ‘vernieuwing’. Ik heb meer aan de context van Leerdam gedacht. Hoe krijg ik de Leerdammers, die in het algemeen niet altijd veel op hebben met Kunst & Cultuur, op een eenvoudige manier in aanraking met kunst. Ik heb de 'grens naar de kunst’ voor Leerdammers willen verlagen. Ik heb ook sterk het gevoel dat dit kunstwerk kan werken in Leerdam. Ik heb ook al veel positieve reacties gehad van het bedrijf Transfer Solutions en de gemeente die kunnen zien dat het werk mensen verleid tot de interactie, het kunstwerk wekt de nieuwsgierigheid op van de voorbijganger.

Verder denk ik, maar dat weet ik niet 100% zeker, dat dit het eerste interactieve kunstwerk is dat permanent buiten staat opgesteld.

Er zijn natuurlijk al veel vaker beeldschermen te zien waar men mee kan interacteren, vaak in grote musea of in grote gebouwen of in de etalages van bedrijven.

Binnen zijn de condities natuurlijk tembaar en makkelijker te beheersen.

In die zin denk ik dat de Glaskast vernieuwend is omdat het werk is bestand tegen zonlicht, regen, wind, enzovoort.

Ik weet het, zoals ik net al zei niet 100% zeker, maar ik ken in Nederland geen ander soortgelijk interactief werk.

Verder is ook gebruik gemaakt van de allernieuwste types camera’s die nu op de markt beschikbaar zijn gekomen. Samen met Indyvideo, Bureau Zesbaans, de gemeente Vijfheerenlanden en Transfer Solutions is langdurig gezocht naar de nieuwst beschikbare technologie om dit kunstwerk mogelijk te maken.

Heb je vergelijkbare projecten gerealiseerd?

Ik ben al jaren bezig met ‘visuele zaken in de publieke ruimte’. Onder andere in paleis Het Loo, Beeld & Geluid Hilversum.

Ik heb werken gerealiseerd op muren, in winkels, in bedrijven en in grote kantoren.

Een ‘mural’ van 200 meter breed en 60 meter hoog in Miami is een voorbeeld van een project waar ik erg trots op ben.

Onlangs vloog ik met KLM en ontdekte ik toevallig dat een foto van mijn Mural uit Miami was opgenomen in hun folder voor de passagiers.

In Alabama heb ik een werk gerealiseerd waarbij ik ook met geluid heb gewerkt.

Ik heb feitelijk mijn interesse in ‘interactieve’ werken steeds verder opgebouwd en uitgewerkt.

In Brussel heb ik in een groot Europees hoofdkantoor gewerkt met een groot blauw vloerkleed waarop voorbijgangers de Europese vlag met de sterren konden zien bewegen aan de hand van hun eigen beweging. Ik heb die directe interactie met voorbijgangers in Leerdam nu verder willen uitwerken, aan de hand van de nieuwst beschikbare technologie.

Heb je een advies voor Vijfheerenlanden / Leerdam over hoe zij om zouden moeten gaan met Kunst in de Buitenruimte?

Ik zou dan adviseren dat je eerst bedenkt voor wie je iets maakt?

Ik begrijp namelijk dat ik nu niet hoef te verwachten dat een Amsterdammer de trein zal pakken om in Leerdam uit te stappen om de Glaskast te gaan bekijken.

Ik heb mij dan ook vooral op de Leerdammer zelf gericht.

Toch heb ik meerdere steden bezocht, natuurlijk vaak wat grotere steden, die bijvoorbeeld met een ‘beeldentuin’ zo’n spectaculaire aantrekkingskracht hebben gerealiseerd dat toeristen er speciaal, enkel voor die beeldentuin, naar toe gaan. Een bekend voorbeeld is Marseille. 

Is dat iets dat in Leerdam zou kunnen worden gerealiseerd? Bijvoorbeeld aan de Glasroute, aan de Linge?

Ik denk dat Leerdam wel een aantal voordelen heeft ten opzichte van vergelijkbare kleinere plaatsen.

Leerdam heeft een ‘geschiedenis’, ‘roots’.

En zeker aan de Linge een mooie omgeving.

De toeristen moeten niet naar de Fonteinstraat worden gelokt ofzo, maar de Zuidwal, de Linge zijn wel interessante gebieden.

Het zou natuurlijk wel fantastisch zijn als bezoekers voor het Glasmuseum veel meer de omgeving bij hun bezoek betrekken.

Of zoals jij, Dick ook zegt, misschien zelfs andersom. Misschien moet je de toeristen wel lokken naar een beeldentuin of een beeldenroute en dat de bezoekers dan en passant een bezoek brengen aan het Glasmuseum.

 

Alfons Hooikaas

Alfons Hooikaas is a designer/illustrator focussed on creating imaginative visual experiences in a range of media. He lives and works worldwide, based from Amsterdam (The Netherlands) and New York City. Alfons has worked for various clients among which Peter Greenaway, Centraal Museum Utrecht, Karl Lagerfeld Jeans, Unesco, Prada, Kanye West, Nike, Moma PS1, Pamm Miami, USC Roski and the Bard institute. He is the recipient of a range of awards and grands, including various stipends from the Dutch Government and several nominations at Chaumont Festival International de l’affiche et du graphisme.